Տնտեսություն

Պետության խնդիրն է չափավոր ներգործել տնտեսության վրա այնպես, որ ստեղծվի համընդհա­նուր բարեկեցության պետություն։ Այն ենթադրում է արդյունքի արդար բաշխում և հանրային պա­տաս­խանատվություն այն քաղաքացիների հանդեպ, որոնք իրենց համար արժանապատիվ կեն­սա­մակարդակ ապահովելու հնարավորություն չունեն։ Տնտեսությունը պետք է կառուցվի այնպես, որ հանգեցնի հանրային հարաբերությունների արդարության։

Կուսակցությունը սոցիալ-դեմոկրատական գաղափարախոսության արժեքների կրող է, ինչը են­թադ­րում է, որ սոցիալական արդարությունը, մարդու բարեկեցությունն ու մարդու իրավունքները գե­րագույն արժեքներ են: Այս արժեքների իրագործման համար անհրաժեշտ նախապայմաններն են մասնակցայնությունը և սոցիալական-շուկայական տնտեսությունը, որին պետությունը միջամտում է` նպա­տակ ունենալով իր քաղաքականություններով կանխել շուկայի ձախողումները և/կամ շտկել դրանք:

Մեր քաղաքականությունները լինելու են շրջադարձային և երկրի ամբողջ տարածքում հասցեագ­րելու են միջավայրային և ոլորտային մարտահրավերներ:

Հանրային կառավարման համակարգը, հանդիսանալով միջավայրը ձևավորող ամենաազդեցիկ գոր­ծոն, արժանի է առանձնահատուկ ուշադրության: Ուստի մեր քաղաքականություններն այս ուղղու­թյամբ ծավալվելու են հանրային կառավարման համակարգի հետևյալ ուղղություններով․

• հանրային կառավարման համակարգի բարեփոխումներ,
• քաղաքականությունների ձևավորում, համակարգում և հաշվետվողականություն,
• հանրային ծառայությունների մատուցում,
• մարդկային ռեսուրսների կառավարում,
• հանրային ֆինանսների կառավարում՝ ներառյալ պետական գնումներ:

Այս բոլոր ուղղություններով մասնակցային և ներառական սկզբունքներով ձևավորելու ենք փաս­տերի վրա հենված զարգացման քաղաքականություններ, որոնք հնարավորություն կտան երկրի սոցիալ-տնտեսական կյանքում պե­տու­թյան միջամտությունը դարձնել հնարավորինս հիմ­նա­վոր­ված ու արդյունավետ: Արդյունքում ունենալու ենք հանրային ռեսուրսների ձևավորման և օպտիմալ տե­ղա­բաշխման, քաղաքացիներին որակյալ հանրային ծառայությունների մատուցման հա­մակարգեր: Այս գործընթացներում ապահովելու ենք նաև թափանցիկություն և հաշ­վետ­վո­ղա­կա­նու­թյուն:

Մեր այս քաղաքականություններով արմատապես փոխելու ենք տնտեսության մեջ առկա խաղի կա­նոնները` վերացնելով կորզող բոլոր հաստատություններն ու գործիքները, որոնք մրցակցային ան­հա­վա­սար պայմաններ են ստեղծում:

Շուկան ապամենաշնորհելով և ստեղծելով խաղի հավասար կանոններ՝ հանրային և տնտեսա­կան քաղաքականությունների միջամտությամբ զարգացնելու ենք տնտեսության երկրորդային և երրոր­դային սեգմենտները՝ երկարաժամկետում նպատակադրելով զարգացնել նաև չորրորդային` բարձր տեխնոլոգիաների սեգմենտը: Այս ուղղությամբ մենք հեռանկար ունենք տնտեսական քա­ղա­քա­կա­նու­թյուններով նպաստել արդյունաբերության և ծառայությունների մեջ երկրի մրցակցային առա­վե­լու­թյունների բացահայտմանը և մրցունակության բարձրացմանը, այդ մրցունակ ուղղությունները թի­րախավորելով՝ հասնել տնտեսության կառուցվածքի վերափոխման՝ հանքարդյունաբերական-ագ­րա­րայինից դեպի արդյունաբերական, ծառայությունների և բարձր տեխնոլոգիաների տնտեսության:

Այս ուղղությամբ մեր քաղականություններն իրականացնելիս չենք առաջնորդվելու միայն պահի առաջնահերթություններով և գնահատելու ու հաշվի ենք առնելու նաև այդ գործողություների ազ­դե­ցությունը հաջորդ սերունդների վրա: Տնտեսությունն այս գիտակցումով վերոգրյալ ուղ­ղու­թյուն­նե­րով զարգացնելուն զուգընթաց՝ հետ ենք մղելու մետաղական հանքարդյունաբերությունը, իսկ պե­տու­թյան զարգացման կարիքներից ելնելով՝ եզակի դեպքերում մետաղական հանքերի շա­հա­գոր­ծու­մն ամբողջովին լինելու է պետության հսկողության և կառավարման ներքո: Սակայն նույնիսկ այս դեպ­քե­րում այն չի իրականացվելու ի վնաս բնության և քաղաքացու կյանքի ու առողջ ապրելու իրավունքի: Այս հեռանկարի հիմքում նաև այն գիտակցումն է, որ ներկան ու ապագան երկրի ու քաղաքացու կյան­քը վտանգի տակ դնող տնտեսական քայլերը նպաստում են նաև արտագաղթին և սահմա­նա­փա­կում հայրենադարձությունը:

Գտնում ենք նաև, որ անարդար է հանքարդյունաբերությունը նույն դրույքաչափով հարկել, ինչ ար­դյու­նաբերության մյուս ենթաճյուղերը։ Ըստ էության, հանքարդյունաբերական ձեռնար­կու­թյուն­նե­րի կատարած աշխատանքը ոչ թե արդյունաբերական արտադրությունն է, այլ հանրությանը պատ­կա­նող ընդերքի հարստությունը արդյունահանելու ծառայությունը։ Համապատասխանաբար, այն պետք է հարկվի բացարձակապես այլ ռեժիմով՝ որպես հանրությանը մատուցվող ծառայություն։

Տնտեսության զարգացման խթան հանդիսացող տնտեսական և սոցիալական ենթակառուցվածք­ները լինելու են մեր ջանքերի կիզակետում: Ձգտելու ենք պատասխանատու և արդյունավետ հար­կաբյուջետային քաղաքականության միջոցով կրճատել պետական պարտքի բեռը, նվազեցնել ըն­թա­ցիկ ծախսերը և արդյունքում մեծացնել ֆիսկալ միջակայքը: Սա հնարավորություն կտա շեշ­տա­կի մեծացնել տնտեսական և սոցիալական ենթակառուցվածքներում պետության կողմից իրա­կա­նաց­վող կապիտալ ներդրումները: Սոցիալական ենթակառուցվածքների մասով պետությունն ունե­նա­լու է մեծ ներգրավվածություն` պարտադիր առողջության ապահովագրության համակարգի ներդրմամբ և դրա զարգացմանը անմիջական մասնակցություն ունենալու միջոցով: Սրա առնչու­թյամբ մեր տեսիլն է ներդնել առողջապահական, սոցիալական և կրթական համակարգեր, որոնք իրենց որա­կով չեն զիջի արևմտյան զարգացած երկրների նույնանուն համակարգերին:

Գյուղատնտեսության ոլորտի պետական քաղաքականության հիմքում պետք է ընկած լինի հան­րության պարենային անվտանգության հիմնահարցը՝ հաշվի առնելով նաև պատերազմի վերսկսման հավանականությունը։ Հայաստանում գյուղատնտեսությունը պետք է միտված լինի ստա­նալ բնական, էկոլոգիապես մաքուր արտադրանք՝ այն դարձնելով բրենդային քաղաքականություն։ Գյու­ղատնտեսական արտադրանքի ներմուծումը պետք է հասցնել նվազագույնի՝ այն փոխարինելով տե­ղում արտադրված որակյալ արտադրանքով։ Արտադրության ոլորտում, նաև պետական աջակ­ցու­թյամբ, պետք է աստիճանաբար կիրառել միջազգային լավագույն փորձառությունն ու նորագույն տեխ­նոլոգիաները, ոլորտում ծախսվող էներգիան փոխարինել արևային և վերականգնվող այլ էներ­գա­տեսակներով:

Ե՛վ տնտեսական, և՛ սոցիալական ենթակառուցվածքների գծով զարգացնելու ենք համագործակ­ցություն մասնավոր հատվածի հետ և կառուցելու ենք համակարգեր, որոնք վերոգրյալ ուղ­ղու­թյուն­ներով զարկ կտան տնտեսության զարգացմանը, ինչն էլ իր հերթին կբարձրացնի քա­ղա­քա­ցի­նե­րի կենսամակարդակն ու բարեկեցությունը: Այս գործընթացում, հաշվի առնելով ռեսուրսների սահ­մա­նափակ լինելը, պետական ներդրումները կիրականացվեն՝ ըստ դրանց ֆինանսատնտեսական և սո­ցիալական առավելագույն հատույց ստեղծելու կարողության:

Տնտեսության զարգացման գործում մեր գերխնդիրն է լինելու հավասար մրցակցային պայման­ներ ստեղծելով ապահովել կայուն և ներառական տնտեսական աճ, և այս գործընթացում հա­մապա­տաս­խան կարևորություն են ստանալու նաև գների կայունության խնդրի արդյունավետ իրագործումն ու ֆի­նանսական համակարգի զագացումը: